Obeziteti, i shpallur tashmë si një epidemi globale, shtrihet përtej ndikimeve të dukshme shëndetësore si sëmundjet kardiovaskulare dhe diabeti. Nje aspekt shpesh i nënvlerësuar, por thelbësor, është ndikimi i tij i thellë në shëndetin riprodhues, veçanërisht tek burrat. Për çiftet që përpiqen të konceptojnë, kuptimi i lidhjes midis peshës trupore dhe fertilitetit mashkullor është thelbësor.
Si ndikon obeziteti në cilësinë e spermës: Parametrat kritikë të dëmtuar
Cilësia e spermës është një tregues kyç i fertilitetit mashkullor dhe obeziteti shkakton ndryshime të dëmshme në tre parametrat kryesorë të saj:
- Reduktimi i numrit të spermatozoideve (koncentrimi): Studimet e shumta kanë vërtetuar një lidhje të qartë dhe shqetësuese midis indeksit të masës trupore (IMT) të lartë dhe uljes së numrit të përgjithshëm të spermatozoideve. Burrat obezë shfaqin mesatarisht 9 milionë spermatozoide më pak për mililitër në ejakulat, në krahasim me burrat me peshë normale. Kjo ulje e theksuar e numrit të spermës, e njohur si oligozoospermi, zvogëlon ndjeshëm probabilitetin që një numër i mjaftueshëm spermatozoidësh të arrijnë vezën dhe të kryejnë fertilizimin.
- Lëvizshmëria e ulët (motiliteti) e spermatozoideve: Motiliteti i spermatozoideve i referohet aftësisë së tyre për të lëvizur me shpejtësi dhe drejtësi. Obeziteti shkakton një ulje të motilitetit progresiv, duke e bërë më të vështirë për spermatozoidet të udhëtojnë përmes traktit riprodhues femëror dhe të fekondojnë vezën. Kjo quhet astenoozoospermi dhe është një pengesë e madhe për konceptimin natyral.
- Rritja e problemeve morfologjike (forma) e spermatozoideve: Morfologjia e spermës i referohet formës dhe strukturës normale të kokës, qafës dhe bishtit të spermatozoidit. Burrat obezë shpesh kanë një përqindje më të lartë të spermatozoideve me forma anormale (teratozoospermi). Spermatozoidet me defekte strukturore shpesh nuk janë funksionale dhe e kanë të pamundur të penetrojnë vezën.
Këta tre faktorë, veçmas apo në kombinim, kontribuojnë në rritjen e infertilitetit ose subfertilitetit mashkullor.
Mekanizmat pas ndikimit të obezitetit në fertilitet: Çrregullime komplekse.
Ndërsa lidhja mes obezitetit dhe cilësisë së spermës është e qartë, mekanizmat themelorë janë të shumëllojtë dhe ndërveprues:
- Çrregullime hormonale: Indet dhjamore, veçanërisht indi dhjamor visceral (rreth organeve të brendshme), janë metabolikisht aktivë. Ata prodhojnë një enzimë të quajtur aromataza, e cila shndërron testosteronin, hormonin kryesor mashkullor thelbësor për prodhimin e spermës, në estrogjen, një hormon femëror. Kjo shpie në nivele të ulëta të testosteronit dhe nivele të larta të estrogjenit tek burrat obezë. Ky çekuilibër hormonal prish rregullimin e aksit hipotalamo-hipofizo-gonadal, duke ndikuar negativisht në spermatogjenezë (procesin e prodhimit të spermës) dhe pjekurinë e saj.
- Rritja e stresit oksidativ: Obeziteti shkakton një gjendje kronike të stresit oksidativ në trup. Kjo ndodh kur ka një çekuilibër midis prodhimit të radikaleve të lira (molekula të paqëndrueshme që dëmtojnë qelizat) dhe aftësisë së trupit për t’i neutralizuar ato. Ky stres oksidativ mund të dëmtojë në mënyrë të drejtpërdrejtë membranën qelizore të spermatozoideve dhe, më e rëndësishmja, integritetin e ADN-së së spermës. Dëmtimi i ADN-së së spermës mund të çojë në dështime të fekondimit, zhvillim të dobët të embrionit, dhe një rrezik më të lartë të aborteve spontane.
- Rritja e temperaturës së skrotumit: Indi dhjamor i tepërt në zonën inguinale dhe rreth testiseve vepron si një izolator termik. Kjo çon në një rritje të temperaturës në skrotum, shpesh me 1-2 gradë Celsius. Testiset kërkojnë një temperaturë 2-4 gradë Celsius më të ulët se temperatura e trupit për prodhimin optimal dhe të shëndetshëm të spermës. Një temperaturë e vazhdueshme më e lartë dëmton procesin e spermatogjenezës, duke ulur prodhimin dhe cilësinë e spermës.
- Inflamacioni kronik i shkallës së ulët: Indi dhjamor, veçanërisht ai visceral, sekreton citokina pro-inflamatore. Këto shkaktojnë një gjendje inflamacioni kronik, edhe pse të shkallës së ulët, në të gjithë trupin. Ky inflamacion mund të ndikojë negativisht në funksionin e testiseve, duke çuar në dëmtim të qelizave Sertoli dhe Leydig, të cilat janë thelbësore për prodhimin e spermës dhe hormoneve.
- Rezistenca ndaj insulinës dhe diabeti: Obeziteti shpesh shkakton rezistencë ndaj insulinës, e cila mund të evoluojë në diabet të tipit 2. Këto kushte metabolike mund të ndikojnë më tej në prodhimin e spermës dhe në funksionin erektil.
Zgjidhja: Humbja e peshës dhe një dietë e balancuar – Rrugëtimi drejt përmirësimit.
Lajmi inkurajues është se shumë nga efektet negative të obezitetit në fertilitetin mashkullor janë të kthyeshme. Humbja e peshës dhe adoptimi i një stili jetese të shëndetshëm janë hapa thelbësorë për përmirësimin e cilësisë së materialit seminal dhe rritjen e shanseve për shtatzëni:
- Përmirësimi i parametrave të spermës: Humbja e peshës ndihmon në normalizimin e niveleve hormonale, reduktimin e stresit oksidativ, uljen e temperaturës së skrotumit dhe zvogëlimin e inflamacionit. Këto ndryshime biokimike dhe fiziologjike çojnë në përmirësim të ndjeshëm të numrit, lëvizshmërisë dhe morfologjisë së spermatozoideve. Efektet pozitive mund të vërehen pas 3-6 muajsh, pasi ky është cikli i jetës së prodhimit të spermës.
- Rritja e shanseve për shtatzëni: Me përmirësimin e cilësisë së materialit seminal, rriten ndjeshëm shanset për të arritur një shtatzëni, qoftë në mënyrë natyrale apo përmes trajtimeve të asistuara të riprodhimit (TRA) si fertilizimi in vitro (FIV). Për burrat që do t’i nënshtrohen TRA, përmirësimi i parametrave të spermës mund të rrisë suksesin e procedurave.
- Përfitime të gjithanshme shëndetësore: Përveç ndikimit në fertilitet, humbja e peshës dhe adoptimi i një diete të balancuar, së bashku me aktivitetin fizik të rregullt, përmirësojnë në mënyrë drastike shëndetin e përgjithshëm, duke reduktuar rrezikun e sëmundjeve kronike si diabeti, hipertensioni dhe sëmundjet e zemrës.
Strategjitë e humbjes së peshës dhe stilit të jetesës:
- Dieta e balancuar: Fokusi duhet të jetë në një dietë të pasur me fruta, perime, drithëra integrale, proteina të dobëta dhe yndyrna të shëndetshme. Shmangni ushqimet e përpunuara, sheqernat e shtuara dhe yndyrnat e ngopura/trans.
- Aktiviteti fizik i rregullt: Synoni të paktën 150 minuta aktivitet aerobik me intensitet mesatar në javë, së bashku me ushtrime për forcimin e muskujve.
- Menaxhimi i stresit: Stresi mund të ndikojë në hormonet dhe fertilitetin. Teknikat e relaksimit si joga ose meditimi mund të ndihmojnë.
- Ndërprerja e duhanit dhe reduktimi i alkoolit: Këta faktorë mund të dëmtojnë cilësinë e spermës dhe të pengojnë humbjen e peshës.
Kur duhet të kërkoni ndihmë mjekësore?
Nëse jeni duke u përballur me infertilitetin dhe keni mbipeshë ose obezitet, është thelbësore të konsultoheni me një specialist të fertilitetit. Një vlerësim i plotë do të ndihmojë në përcaktimin e shkakut specifik të infertilitetit dhe në zhvillimin e një plani trajtimi të personalizuar. Specialistët mund t’ju udhëzojnë për strategjitë e humbjes së peshës që janë të sigurta dhe efektive dhe të vlerësojnë nevojën për trajtime shtesë të fertilitetit.
Konsultohuni me specialistët në Klinika Gliozheni
Në Klinika Gliozheni, ne jemi të përkushtuar të ofrojmë kujdes gjithëpërfshirës për çiftet që përballen me infertilitetin. Ekipi ynë i specialistëve të fertilitetit, nutricionistëve dhe endokrinologëve punojnë së bashku për të vlerësuar shëndetin tuaj riprodhues, për të kuptuar ndikimin e faktorëve të stilit të jetesës si obeziteti dhe për të krijuar një plan trajtimi të personalizuar. Ne ofrojmë këshillim për humbjen e peshës, plane dietike të balancuara dhe trajtime të avancuara të infertilitetit, të gjitha nën një çati.
Për më tepër informacione, konsulta ose për të rezervuar një orar, ju mund të na kontaktoni në numrat e telefonit:
- Tel: +355 4 222 36 32
- Cel: +355 67 27 33 333
Jemi të përkushtuar të mbështesim udhëtimin tuaj drejt shëndetit dhe prindërimit, duke ju ofruar ekspertizë dhe kujdes të personalizuar.